Thai silk | ผ้าไหม Pȃa-măi

Thai silk | ผ้าไหม | Pȃa-măi

Thai silk /Pȃa-măi/ ผ้าไหม is a popular buy for tourists and travellers and is seen as an important part of Thai Cultural Heritage. Thai silk /Pȃa-măi/ ผ้าไหม is sold in a range of colours, and in various widths, lengths and thicknesses, or as ready-made products such as shirts, blouses, men’s suits and ladies silk jackets, bed covers and furnishings. Prices and quality vary greatly. Many patterns are used to adorn the silk. There are many patterns which are specific to a particular area in Thailand – often silks like this are used in ceremonies such as weddings and other such important events.

เมื่อพูดถึงประเทศไทย หนึ่งในความโดดเด่น ที่ทั้งชาวไทยเเละชาวต่างชาติ พร้อมไทยใจกันตอบ นั่นคือ ผ้าไหมไทย  เเละคงไม่มีใครที่ไม่รู้จัก Thai Airways…Smooth as Silk หรือ คำขวัญการบินไทยรักคุณเท่าฟ้า ที่เน้นการบริการที่น่าประทับใจ “นุ่มเหมือนผ้าไหม”  เเค่นี้ก็พอจะทำให้รู้ว่า ผ้าไหมไทย นุ่มเเละทรงคุณค่าความงามได้มากเพียงใด

History of silk making in Thailand

The origin of silk weaving found in China about 4,700 years ago. As from the ancient Chinese document said “Lei Zu; The Goddess of Silk’’ the wife of the Yellow Emperor Huang Di discovered silkworms while having midday tea and she found that silkworms ate Mulberry leaves and spun cocoons, she learned the process. This great invention influences Thailand silk. Traditional Thai silks are completely handmade. The unique characteristic of Thai silk is glossy but inconsistent and has “humps and bumps”. Thai silk was made very popular since the Queen Sirikit of Thailand, wearing silk gowns became top of Best International Fashion Women in the world  in 1965. After visiting local village in Northeastern region, She suggested and arranged training for village women to weave the colorful and patterned silk which is called Mudmee silk and this in turn helped to make money for a local household businesses.

ประวัติศาสตร์ที่มาของผ้าไหม

จุดกำเนิดของการเริ่มทอผ้าไหม พบในประเทศจีน ตั้งเเต่ 4,700 ปี มาเเล้ว จากหลักฐานบันทึกทางประวัติศาสตร์โบ

ราณของจีน พบว่า พระนางไล้ซู  “ราชินีแห่งไหม” มเหสีแห่งจักรพรรดิเหลืองหวงตี้  ค้นพบว่าหนอนไหมกินใบหม่อนและคายรังไหมขณะทรงจิบชาระหว่างวัน ส่วนในประเทศไทย ดั้งเดิมต้องทอด้วยมือ ซึ่งเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของไหมไทย คือ มันวาว เนื้อผ้าไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ  ไหมไทยเริ่มเป็นที่รู้จักหลังจากที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์ ได้ทรงเทิดพระเกียรติให้เป็นสตรีที่แต่งกายได้งดงามที่สุดในโลกในปี พ.ศ. 2508 ด้วยชุดผ้าไหมไทย จนบัดนี้ผ้าไหมไทยได้กลายเป็นสินค้าที่สร้างรายได้ให้กับชาวบ้านในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เนื่องด้วยพระองค์ทรงสนับสนุนและช่วยเหลือกลุ่มสตรีชาวบ้านให้มีอาชีพพอกินเลี้ยงครอบครัวได้ในชุมชนกลุ่มผ้าไหม  ซึ่งผ้าไหมที่ขึ้นชื่อในชุมชน ได้แก่ ไหมมัดหมี่ เป็นต้น

figure : Thailand‘s Agriculture Ministry uses a peacock emblem to authenticate Thai silk and protect it from imitations ภาพ ตราสัญลักษณ์ นกยูงไทย ซึ่งเป็นตรารับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ผ้าไหมเเท้ของไทย

Different patterns …what do they mean

ลวดลายไหมไทย 4 ชนิด

1. Khit-pattern silk woven

This weaving type is used to lift the line in each row up from one side to the other side of the fabric. The word “Khit” is  Isaan dialect which means ” to lift up”.The characteristics of Khit-patterned cloth can be repeated with the high contrasting of two colors and same pattern throughout the fabric. For example, Black or dark blue with white, gold with green, red with white.,etc.

1.  ผ้าไหมลายขิด

การทอผ้าขิด  ขิดมาจากภาษาอีสาน เเปลว่า งัดง้างขึ้น การทอผ้าขิด โดยผู้ทอจะใช้ไม้เก็บขิดในการสะกิดเส้นยืนยกขึ้นเพื่อพุ่งเส้นพุ่งพิเศษลอดเข้าไป เเละเส้นพุ่งนั้น ทำให้เกิดลวดลาย ซึ่งผ้าขิดถือว่า เป็นผ้าพื้นเมืองของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  นิยมทอโดยใช้สีที่ตัดกัน ให้ลวดลายเด่นนูนขึ้นโดยใช้2สี เช่น สีดำ น้ำเงิน หรือเเดง ตัดคู่กับสีขาว  สีทองตัดคู่กับสีเขียว  เป็นต้น

    The two contrasting colors; Khit ลายขิด นิยมใช้สองสีตัดกัน

2. Chok weaving

Chok weaving has been considered as a cultural identity shared among Tai Yuan cultural groups. In the past, Chok pattern was very colorful with red, yellow and green. Most Thai Yuan people wove Chok cloth to be worn as a long skirt called  “sin’’. The term Chok means to delve or to pick  the threads and tie them into patterns by inserting supplementary wefts at intervals across the width of the cloth. A porcupine quill or a finger instead of a needle is used to pick the warps. Then insert supplementary silk wefts in line with the pattern creating this design above.

2. ผ้าไหมจก

จก มีความหมายว่า “ควัก”การทอผ้าจก นิยมทอในหมู่ไทยวน เป็นผ้าสิ้นชายผ้าถุง  โดยเพิ่มเส้นด้ายพุ่งพิเศษเข้าไปเป็นช่วงๆ ไม่ติดต่อกันตลอดหน้ากว้างของผืนผ้า โดยใช้นิ้วยกเส้นด้ายขึ้น เเล้วสอดใส่เส้นด้ายสีต่างๆกัน พุ่งพิเศษเข้าไปตามจังหวะของลวดลาย ซึ่งมองเห็นด้านหน้าจะเรียบ ส่วนด้านหลังจะเป็นปมรอยต่อด้าย ผ้าจกจะมีสีสันสดใส เช่น  เเดง  เหลือง  เขียว เป็นต้น

Chok Fabric features ลายผ้าซิ่นจก

3. Mudmee patterned silk

Mudmee silk is woven in Esaan and some parts of Northern Thailand. Mudmee silk is tie-dyed onto a horizontal weft yarn. Mudmee has about 800 patterns throughout Thailand and about over 500 patterns are from Surin province. The patterns of Mudmee Surin sometimes refer to elephants, eggplant flowers and local ways of life. One of the popular Mudmee pattern is from Surin Province called “Hol Kiat Sot ”. In Khmer language Kiat means ikat, and Hol is one of type of ikat. To make a wrap skirt requires inserting silk thread in alternate colors as a strip alternate with ikat pattern. One set of twisted silk thread is combined with normal twisted silk thread to create the pattern.

3 ผ้าไหมมัดหมี่

เป็นที่นิยมในเเถบอิสาน เเละบางจังหวัดในภาคเหนือ ผ้ามัดหมี่ มีกว่า 800 ลายในประเทศไทย เเละมากกว่า 500 ลายอยู่เป็นผ้าไหมมัดหมี่สุรินทร์ ลายผ้ามัดหมี่ส่วนใหญ่ จะสื่อถึงวิถีชีวิตธรรมชาติ สิ่งเเวดล้อม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ในวิถีชาวบ้าน เช่น ลายช้าง  ลายดอกมะเขือ เเละผ้าไหมมัดหมี่ที่มีเลื่องชื่อในพิธีกรรมบวชนาคของคนสุรินทร์ คือ  ผ้า “โฮ เกียต ซ็อด” เป็นภาษาเขมร  เกียต  เเปลว่า มัดหมี่  ซึ่งเอกลักษณ์ของผ้ามัดหมี่คือ การมัดเส้นด้ายผูกให้เป็นลวดลายเเล้วนำไปย้อมสี  เมื่อเเกะเชือกออกจะเกิดเป็นลวดลายตามช่อง เมื่อนำมาย้อมทับสีกันหลายครั้ง จะเกิดลวดลายให้เห็นเเตกต่างกันไป

Mudmee ; Elephant pattern ผ้าไหมมัดหมี่ลายช้างสุรินทร์

Mudmee process ภาพการมัดหมี่

4. Yok dork Patterned Silk weaving (brocade)

Pha Yok dork is found throughout Thailand that has been passed down from the ancient time.

The most popular province to make Pha-Yok is Nakhon Si Thammarat and Lumphun.

Yok dork is a kind of brocade means to raise up a pattern above the height of base silk material. For example flowers petals in the picture below .

4. ผ้าไหมยกดอก

ผ้าไหมยกดอกสามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย ได้ตกทอดสืบจากรุ่นต่อรุ่นมาเเต่โบราณ  ผ้ายกที่นับว่ามีชื่อเสียงมากที่สุดอยู่ในจังหวัดนครศรีธรรมราช เเละจังหวัดลำพูน  ซึ่งเอกลักษณ์เด่นของผ้าไหมยกดอก ก็คือ ลวดลายดอกไม้

 Yok Dork pattern from Nakhon Si Thammarat ลายผ้ายกดอก ของจังหวัด นครศรีธรรมราช

Yok Dork from Lamphun province ผ้าไหมยกดอก ของจังหวัดลำพูน

Such is the importance of Thai Silk to Thai Culture that ‘Smooth as Silk’ and the Hostesses wearing Thai Silk traditional dresses were adopted by Thai Airlines when they launched their services in 1988 in respect of The Queen and the traditional Thai cultural manufacture of silk.

I hope you now have learnt to appreciate the high cultural value of Thai Silk and the hard work that goes into making it 🙂

Kruu Mo
Thai Language Teacher